<body><script type="text/javascript"> function setAttributeOnload(object, attribute, val) { if(window.addEventListener) { window.addEventListener('load', function(){ object[attribute] = val; }, false); } else { window.attachEvent('onload', function(){ object[attribute] = val; }); } } </script> <div id="navbar-iframe-container"></div> <script type="text/javascript" src="https://apis.google.com/js/platform.js"></script> <script type="text/javascript"> gapi.load("gapi.iframes:gapi.iframes.style.bubble", function() { if (gapi.iframes && gapi.iframes.getContext) { gapi.iframes.getContext().openChild({ url: 'https://www.blogger.com/navbar.g?targetBlogID\x3d88644137678078798\x26blogName\x3d%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1+%CF%83%CE%B5+%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF\x26publishMode\x3dPUBLISH_MODE_BLOGSPOT\x26navbarType\x3dBLUE\x26layoutType\x3dCLASSIC\x26searchRoot\x3dhttps://allilografia.blogspot.com/search\x26blogLocale\x3del\x26v\x3d2\x26homepageUrl\x3dhttps://allilografia.blogspot.com/\x26vt\x3d-4543012661489340193', where: document.getElementById("navbar-iframe-container"), id: "navbar-iframe" }); } }); </script>

γράμμα σε χαρτί

"Στην τσέπη του παλτού σου παλιό σουσάμι, φλούδα φυστικιών και το τσαλακωμένο γράμμα μου." - Γιάννης Βαρβέρης
 

Αντώνιος Ρουσοχατζάκης: Σάλιωσέ με και στείλε με

28 Ιουλ 2014


Άντα μου,

Νομίζω ότι τα δυο γράμματα σου, που λαμβάνω κάθε μήνα, είναι από τις καλύτερες στιγμές της ζωής μου τα τρία τελευταία χρόνια. Δεν είναι ότι δε ΖΩ τη ζωή μου, είναι ότι, όταν σου γράφω, αναγκάζομαι να ξαναζήσω τις στιγμές που ζω και να βάλω σε τάξη μέσα μου όλα όσα φοβάμαι ή αγνοώ. Όταν σε διαβάζω, αισθάνομαι ότι κρατάς μπροστά μου έναν καθρέφτη• κοιτάζω τον εαυτό μου μέσα από το δικό σου πρίσμα και με καταλαβαίνω καλύτερα. Ανοίγουμε τις ψυχές μας στο χαρτί, τις στέλνουμε ταξίδι και, μόλις φτάσουν στον παραλήπτη, ξεπετάγονται απ' το φάκελο κι αποκαλύπτουν έναν κόσμο γνωστό και άγνωστο ταυτόχρονα. Σε ξέρω, σ' εμπιστεύομαι κι όμως κάθε φορά σε μαθαίνω απ' την αρχή.

Λίγο πριν φύγω για δουλειά, το πρωί, κοιτάζω το κουτί με τα γράμματα περιμένοντας νέα σου, κι όταν δε βρίσκω τίποτα, στεναχωριέμαι. Ή οργίζομαι με τα ταχυδρομεία. Ταυτόχρονα μεγαλώνει μέσα μου η λαχτάρα να "σε ακούσω", να σε διαβάσω, να σε νιώσω περισσότερο από ποτέ. Νιώθω ότι με έχεις στήσειστο ραντεβού, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορώ να σου θυμώσω. Θυμώνω με τις μέρες που κυλούν αργά ή με το πρόγραμμα σου - που δεν αφήνει την ψυχή σου να ταξιδέψει πιο συχνά για να με βρει. Όταν σου γράφω, νιώθω ένταση αλλά και γαλήνη - δεν μπορώ να στο εξηγήσω αλλιώς: Είναι σαν να ανοίγει μια μυστική βαλβίδα από την καρδιά, με κρυφά υγρά που ξεκινούν από ψηλά και διοχετεύονται κατευθείαν και ασταμάτητα στα τρία δάχτυλα που κρατάνε το στιλό και στα δύο που ακουμπούν το χαρτί και ακολουθούν τις γραμμές του σαν στρατιωτάκια που βάζουν τα συναισθήματα σε νυχτερινή πορεία εξομολογήσεων.

[....] Η μισή ζωή μου είναι καταγραμμένη σε επιστολές. Διαβάζοντας στη σειρά την αλληλογραφία των φίλων μου, αρχειοθετημένη μέσα από τις σφραγίδες των ταχυδρομείων, καταλαβαίνω τα λογικά και τα παράλογα, τα όνειρα και τις επιθυμίες, τα λάθη και τα πάθη μιας προηγουμένης ζωής... To be continued, από γράμμα σε γράμμα... Δυο ζωές: αυτή του αποστολέα και αυτή του παραλήπτη. Η αλληλογραφία είναι σελιδοδείκτης ζωής. Όπως και οι φωτογραφίες. Τόσο τα γράμματα όσο και τα ενσταντανέ της πόζας και της ανεμελιάς μού θυμίζουν όλα όσα έχω ξεχάσει ή έχω διαλέξει να ξεχάσω μέσα στο χρόνο. Η υπόλοιπη μισή ζωή μου είναι χαμένη. Από τότε που εμφανίστηκαν οι υπολογιστές και τα e-mail, η ιστορία της ζωής μου είναι θολή και σκόρπια. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία κατάπιε την αλληλογραφία του ταχυδρομείου σε χρόνο μηδέν. Τα e-mail και τα κινητά δεν άφησαν κανένα χώρο στις εξομολογήσεις του μελανιού. Το ηλεκτρονικό γράμμα ταξιδεύει από οθόνη σε οθόνη, μέσα από καλώδια και μνήμες ηλεκτρονικές, και φτάνει αυτόματα στον προορισμό του σε χρόνο dt. Διαβάζεις τα νέα της ημέρας, πατάς ένα κλικ κι εξαφανίζεις τα γράμματα. Ή πατάς save και φυλάς τις αράδες μέσα στη μνήμη του υπολογιστή. Κι αν η μνήμη του υπολογιστή νεκρωθεί ξαφνικά; Λίγοι υπολογιστές έχουν χαλάσει κι έχουν εξαφανίσει σελίδες και σελίδες, φωτογραφίες και φωτογραφίες, αρχεία και αρχεία που έμειναν κρυμμένα και δεν τυπώθηκαν ποτέ; Ακόμα όμως κι αν τυπώσεις τα e-mail, με τι καρδιά και τι βλέμμα να τα ξανακοιτάξεις μετά από καιρό; Έχουν την ίδια εμφάνιση με τις αποδείξεις και τα τιμολόγια και τις λίστες που ετοίμασες για το γραφείο και δεν έχουν τίποτα το προσωπικό που να έχει φτιαχτεί χειροποίητα για ΣΕΝΑ, με το μεράκι της καρδιάς και την ευγένεια των δαχτύλων που ζυγίζουν λέξη με λέξη το βαρύ ή το ελαφρύ συναίσθημα... Τα δάχτυλα που κατευθύνουν το ρεύμα της ζωής μέσα από τα πλήκτρα και τις ξένες γραμματοσειρές προστατεύουν το χτυποκάρδι και την εμπειρία της ζωής μέσα από την οθόνη του κομπιούτερ. Το χέρι που εξομολογείται με μελάνι δε σε αφήνει να γράψεις εύκολα ψέματα και υπερβολές. Το χέρι που πληκτρολογεί στη μηχανή όμως αποστασιοποιείται• βλέπει τη ζωή από μακριά - είσαι εσύ που γράφεις τα μισά και το μηχάνημα τα υπόλοιπα. Το αίμα δεν κυλάει από την καρδιά για να διοχετευθεί στο στιλό και να αποτυπωθεί στο χαρτί, αλλά ξεκινάει από τον εγκέφαλο, φιλτράρεται στο πλήκτρο και καταλήγει σαν φάντασμα μπροστά στην πλαστική οθόνη. Τα λόγια είναι εκεί και δεν μπορείς να τα αγγίξεις. Το γράμμα είναι εκεί και δεν μπορείς να το μυρίσεις. Ο φάκελος είναι ανύπαρκτος και δεν μπορείς να τον σαλιώσεις. Ούτε το γραμματόσημο, που παλιά το διάλεγες σαν καρφίτσα-αξεσουάρ για να στολίσεις το γράμμα. Πατάς το κουμπί, τα νέα φτάνουν αστραπή και η αναμονή, η προσμονή και η λαχτάρα μηδενίζονται. Όλοι είναι παρόντες κι όμως τόσο απόντες μπροστά στη λειψή, προχειροφτιαγμένη εμφάνιση τους• είναι σαν να δίνεις ραντεβού με τον κολλητό σου και να καταφτάνει μπροστά σου αυτόματα, σαν εξωγήινος - δε σε στήνει, δεν τον καρτερείς, δεν τον παρατηρείς να σε πλησιάζει, ανοίγεις τα μάτια και είναι παρών, αλλά του λείπει η ψυχή και η ξεγνοιασιά που σε έχει κάνει να τον αγαπήσεις. Είναι εκεί, η εικόνα του παρούσα και ο ίδιος είναι φευγάτος μακριά.

Γι' αυτό σου λέω. Κρατάω το μελάνι και το αίμα. Δε θέλω νέα στο πόδι, σταλμένα από το άγνωστο κενό. Θέλω δυο φράσεις καρδιάς που γράφτηκαν με το χέρι και διέσχισαν τα πέλαγα για να με βρουν. Δε βιάζομαι και δεν πεινώ. Στη γρήγορη εποχή μας αρκεί το fast food της κοιλιάς, ας κρατήσουμε απέξω το fast food του μυαλού. Σχεδίασε μου ένα αρνί, που λέει και ο Μικρός Πρίγκηπας, κι ας έχει τρία πόδια και δύο ουρές. Κάλλιο το μελάνι που κάνει λάθη όταν αγγίζει το χαρτί, παρά τα τέλεια πλήκτρα που σερβίρουν καλοστρωμένες φράσεις σε οθόνες που ζαλίζουν το μυαλό. Κι όταν κλείσεις το γράμμα, σάλιωσέ το γερά. Να ξέρω πως λιώνεις από εγκαρτέρηση μέχρι να με φτάσουν τα νέα.

Πόσο,

Πόσο,

Πόσο,

Σε νιώθω κοντά μου αυτή τη στιγμή,

ΑΝΤΩΝΙΟΣ


Απόσπασμα από το διήγημα του Αντ. Ρουσοχατζάκη Σάλιωσέ με και στείλε με
Περιλαμβάνεται στο βιβλίο Σου γράφω ένα γράμμα
Εκδόσεις: Εμπειρία, 2008


(πρωτότυπη φωτογραφία: captainbook.gr)

Ετικέτες

Πινακοθήκη: Julian Alden Weir (1852-1919)

18 Ιουλ 2014

A Girl Reading a Letter

Ετικέτες

ο Τζίντου Κρισναμούρτι σε μια νεαρή φίλη

9 Ιουλ 2014


3
Ελπίζω να πέρασες μια ήσυχη νύχτα, να σε περίμενε μια ωραία ανατολή έξω απ' το παράθυρόο σου και να μπόρεσες να κοιτάξεις γαλήνια τα βραδινά αστέρια πριν πας για ύπνο. Πόσο λίγο ξέρουμε από αγάπη, από την εκπληκτική τρυφερότητα και δύναμή της, πόσο εύκολα χρησιμοποιούμε τη λέξη αγάπη· τη χρησιμοποιεί ο στρατηγός· τη χρησιμοποιεί ο χασάπής· τη χρησιμοποιεί ο πλούσιος, όπως τη χρησιμοποιούν και τα νεαρά αγόρια και κορίτσια. Αλλά πόσο λίγα ξέρουν γι' αυτήν! Δεν ξέρουν την απεραντοσύνη της· ότι είναι αθάνατη· πόσο ανεξιχνίαστη είναι... Ν' αγαπάς σημαίνει να έχεις επίγνωση της αιωνιότητας.

Τι πράγμα είναι οι σχέσεις και πόσο εύκολα πέφτουμε στη συνήθεια κάποιας συγκεκριμένης σχέσης· θεωρούμε τα πράγ­ματα δεδομένα, αποδεχόμαστε τις καταστάσεις και δεν είναι ανεκτή καμιά αλλαγή· δε δεχόμαστε καμία κίνηση προς την αβεβαιότητα, ούτε για ένα λεπτό. Όλα είναι τόσο καλά ρυθμισμένα, τόσο στέρεα φτιαγμένα, τόσο δεσμευμένα, που δεν υπάρχει καμία ελπίδα για λίγη φρεσκάδα, για μια καθαρή ανα­ζωογονητική ανοιξιάτικη ανάσα. Αυτά κι άλλα πολλά τα ονο­μάζουμε σχέσεις. Αν παρατηρήσουμε από κοντά, οι σχέσεις είναι κάτι πολύ πιο λεπτό, κάτι πιο γοργό κι από την αστραπή, πιο αχανές κι από τη γη, γιατί οι σχέσεις είναι η ζωή. Η ζωή μας είναι σύγκρουση. Θέλουμε να κάνουμε τις σχέσεις χοντρο­κομμένες, ωμές, εύκολες. Έτσι χάνουν την ευωδιά τους, την ομορφιά τους.
... ...

5
Χθες τ' απόγευμα άρχισε να βρέχει και το βράδυ έκανε κατακλυσμό. Δεν έχω ξαναδεί τέτοιο πράγμα. Ήταν σαν ν' άνοιξαν οι ουρανοί. Υπήρχε μαζί και μια εκπληκτική σιωπή. Η σιωπή ενός όγκου, ενός τεράστιου όγκου που έπεφτε στη γη. Είναι πάντα δύσκολο να κρατηθεί κανείς απλός και καθαρός. Οι άνθρωποι λατρεύουν την επιτυχία, τον μεγαλύτερο, τον καλύτερο• τα κολοσσιαία υπερκτήρια, τα υπεραυτοκίνητα, τα υπεραεροπλάνα και τους υπεράνθρωπους. Δεν είναι οι επιτυχημένοι άνθρωποι εκείνοι που μπορούν να χτίσουν έναν καινούριο κόσμο. Για να είσαι πραγματικός επαναστάτης, χρειάζεται ολοκληρωτική αλλαγή της καρδιάς και του νου• και πόσο λίγοι είναι εκείνοι που θέλουν να ελευθερώσουν τους εαυτούς τους! Μπορεί να κόψει κανείς τις επιφανειακές ρίζες• αλλά το να κόψει τις βαθιές ρίζες, που τρέφουν τη μετριότητα, την επιτυχία, χρειάζεται κάτι παραπάνω από λέξεις, μεθόδους, εξαναγκασμούς. Οι πραγματικοί χτίστες είναι λίγοι• οι υπόλοιποι ματαιοπονούν.

Περνάει κανείς όλη του τη ζωή συγκρίνοντας τον εαυτό του με κάποιον άλλο, με το τι είναι και το τι θα 'πρεπε να ήταν, με κάποιον που είναι πιο τυχερός. Αυτή η σύγκριση πραγματικά σκοτώνει. Η σύγκριση είναι κάτι εξευτελιστικό, διαστρεβλώνει τον τρόπο που βλέπει κανείς τα πράγματα. Και μεγαλώνουμε μέσα στη σύγκριση. Όλη μας η εκπαίδευση βασίζεται σ' αυτή, όπως και όλη μας η παιδεία. Έτσι υπάρχει μια αδιάκοπη πάλη να γίνει κανείς κάτι διαφορετικό απ' αυτό που είναι. Η κατανόηση αυτού που κανείς είναι φέρνει στην επιφάνεια δημιουργικότητα, αλλά η σύγκριση τρέφει την ανταγωνιστικότητα• τη σκληρότητα• τη φιλοδοξία, που νομίζουμε ότι φέρνει πρόοδο.
... ...

12
Παίρνε τα πράγματα απλά, αλλά μέσα σου να 'χεις πληρότητα και εγρήγορση. Μην αφήνεις να σου ξεφεύγει ούτε μια στιγμή χωρίς να έχεις πλήρη επίγνωση τι συμβαίνει μέσα σου και γύρω σου. Συχνά αυτό σημαίνει να είναι ευαίσθητος κανείς, όχι σ' ένα δυο πράγματα αλλά ευαίσθητος στα πάντα. Το να είσαι ευαίσθητος στην ομορφιά και να απωθείς την ασχήμια φέρνει σύγκρουση. Ξέρεις, καθώς παρατηρείς, θα αντιληφθείς ότι το μυαλό συνέχεια κρίνει -«αυτό είναι καλό», «εκείνο είναι κακό», «αυτό είναι μαύρο», «εκείνο είναι άσπρο»- κρίνει ανθρώπους, συγκρίνει, ζυγίζει, υπολογίζει. Ο νους είναι ατέλειωτα ανήσυχος. Μπορεί ο νους να παρακολουθεί, να παρατηρεί χωρίς να κρίνει, χωρίς να υπολογίζει; Να αντιλαμβάνεσαι χωρίς να βάζεις ταμπέλες και δες απλώς αν ο νους μπορεί να το κάνει αυτό. Παίξε μ' αυτό το πράγμα. Μην τον πιέζεις, άσ' τον να παρακολουθεί τον εαυτό του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που προσπαθούν να είναι απλοί αρχίζουν από τα εξωτερικά απορρίπτοντας, αποκηρύσσοντας, κάνοντας οτιδήποτε, αλλά εσωτερικά η πολυπλοκότητα της ύπαρξής τους παραμένει. Με εσωτερική απλότητα το εξωτερικό ανταποκρίνεται στο εσωτερικό. Να είναι κανείς απλός εσωτερικά σημαίνει να είναι ελεύθερος από την παρόρμηση για περισσότερο, που δε σημαίνει να είναι ικανοποιημένος με αυτό που είναι. Να είσαι ελεύθερος από την παρόρμηση για περισσότερο σημαίνει να μη σκέφτεσαι με βάση το χρόνο, την πρόοδο, το φτάσιμο κάπου. Να είσαι απλός σημαίνει να ελευθερώσει ο νους τον εαυτό του από όλα τα αποτελέσματα• σημαίνει να αδειάσει ο νους τον εαυτό του από κάθε σύγκρουση. Αυτό είναι πραγματική απλότητα.
... ...

13
Δεν πρέπει να σου συμβεί πια κανενός είδους ταραχή, ούτε καν η πιο φευγαλέα. Αυτού του είδους οι ψυχολογικές αντιδράσεις επιδρούν στο σώμα με δυσάρεστα αποτελέσματα. Να είσαι πολύ δυνατή μέσα σου. Να είσαι στερεή και ξεκάθαρη. Να 'χεις πληρότητα• μην προσπαθείς να έχεις πληρότητα, να έχεις. Μην εξαρτιέσαι από κανέναν κι από τίποτα• από εμπειρία ή ανάμνηση• η εξάρτηση από το παρελθόν, όσο ευχάριστη κι αν είναι, το μόνο που κάνει είναι να κομματιάζει το παρόν. Να 'χεις επίγνωση και άσε αυτή την επίγνωση να είναι άθικτη και αδιάσπαστη έστω για ένα λεπτό.

Ο ύπνος είναι ουσιαστικός• φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου αγγίζει κανείς άγνωστα βάθη που ο συνειδητός νους δεν μπορεί ποτέ ν' αγγίξει ή να 'χει την εμπειρία τους. Πιθανόν αυτό δεν είναι πολύ ξεκάθαρο, αλλά απλώς διάβασέ το και παίξε μαζί του. Νιώθω ότι υπάρχουν μερικά πράγματα που ποτέ δεν μπορεί να 'ναι ξεκάθαρα. Δεν υπάρχουν κατάλληλες λέξεις, αλλά, εντούτοις, αυτά βρίσκονται εκεί.

Ειδικά για σένα, είναι σημαντικό να έχεις ένα σώμα που να μην έχει κανενός είδους ασθένεια. Πρέπει, ήσυχα και με τη θέληση σου, να βάλεις κατά μέρος όλες τις ευχάριστες αναμνήσεις και εικόνες, έτσι ώστε ο νους σου να είναι ελεύθερος και αμόλυντος για κείνο που είναι αληθινό. Σε παρακαλώ πολύ, πρόσεξε όσα γράφονται εδώ. Οποιαδήποτε εμπειρία, οποιαδήποτε σκέψη πρέπει να τελειώνουν κάθε μέρα, κάθε λεπτό, μόλις εμφανίζονται, ώστε ο νους να μην απλώνει ρίζες στο μέλλον. Αυτό είναι πραγματικά σπουδαίο, γιατί αυτό είναι η πραγματική ελευθερία. Έτσι δεν υπάρχει εξάρτηση, κι η εξάρτηση φέρνει πόνο, καθώς επηρεάζει το σώμα και τρέφει την ψυχολογική αντίσταση. Κι όπως είπες, η αντίσταση δημιουργεί προβλήματα: να πετύχεις, να γίνεις τέλειος κ.λπ. Στην αναζήτηση υπάρχει πάλη, προσπάθεια, κόπος• αυτός ο κόπος, αυτή η πάλη αναπόφευκτα τελειώνει σε απογοήτευση -θέλω κάτι ή θέλω να γίνω κάτι- σ' αυτή την ίδια τη διαδικασία να φτάσεις κάπου υπάρχει η λαχτάρα για περισσότερο και το περισσότερο δεν έχει τέλος κι έτσι υπάρχει πάντα μια αίσθηση ότι κάτι σ' εμποδίζει. Κι έτσι υπάρχει πόνος. Για μια ακόμα φορά λοιπόν στρέφεται κανείς σε κάποια άλλη μορφή εκπλήρωσης, με τις αναπόφευκτες συνέπειες. Οι επιπλοκές της πάλης, της προσπάθειας είναι τεράστιες και, γιατί ψάχνει κανείς; Γιατί ο νους ψάχνει ασταμάτητα και τι τον κάνει να ψάχνει; Το ξέρεις ή, μάλλον, έχεις επίγνωση ότι ψάχνεις; Αν έχεις, τότε ξέρεις ότι το αντικείμενο του ψαξίματός σου αλλάζει από περίοδο σε περίοδο. Βλέπεις τη σημασία της αναζήτησης με τις απογοητεύσεις και τους πόνους της. Ότι στην ανεύρεση κάποιου πράγματος που είναι πολύ ικανοποιητικό υπάρχει μια στασιμότητα, με τις χαρές και τους φόβους της, με πρόοδο και επιθυμία να γίνεις κάτι. Αν έχεις επίγνωση ότι ψάχνεις, είναι δυνατό να πάψεις να ψάχνεις; Και αν ο νους δεν ψάχνει, ποια είναι η άμεση, πραγματική αντίδραση ενός νου που δεν ψάχνει;

Παίξε μ' αυτό και βρες• μην πιέσεις τίποτα, μην αφήσεις το νου να αναγκάσει τον εαυτό του να ζήσει κάποια ιδιαίτερη εμπειρία, γιατί τότε θα γεννήσει ψευδαισθήσεις για τον εαυτό του.
... ...


Από το βιβλίο Κρισναμούρτι: Γράμματα σε μια νεαρή φίλη
εκδόσεις: Καστανιώτη, 2010
μετάφραση: Νίκος Πιλάβιος


(πρωτότυπη εικόνα: almanegra.deviantart.com)

Ετικέτες