ο Γεώργιος Παπανδρέου με υψηλό αίσθημα αξιοπρέπειας
Κάπως αργά ο Παπανδρέου αποφάσισε να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Πρώτη ενέργειά του ήταν να πει ευθέως στο Γαρουφαλιά ότι ήταν ανεπιθύμητος στην κυβέρνηση και έπρεπε να παραιτηθεί. Ο ανεκδιήγητος τοποτηρητής αντί να συμμορφωθεί συμβουλεύεται το βασιλιά και την αμερικανική πρεσβεία. Με υπόδειξή τους αρνείται να παραιτηθεί. Η μικρή αυτή επανάσταση του Γαρουφαλιά δημιουργεί τραγελαφική κατάσταση. Ο Παπανδρέου δηλώνει ότι ο Γαρουφαλιάς δεν ανήκει πλέον ούτε στην κυβέρνηση, ούτε στην Ένωση Κέντρου. Αλλά το αυτί του τοποτηρητή δεν ιδρώνει. Πηγαίνει στο υπουργείο, υπογράφει αποφάσεις στο όνομα της κυβερνήσεως πού τον έχει απολύσει. . . Και κάνει δηλώσεις στον τύπο της δεξιάς αποκαλώντας τον πρωθυπουργό του «εθνικόν κίνδυνον».
Ο Κωνσταντίνος συντάσσεται με τον επαναστάτη υπουργό εναντίον του νόμιμου πρωθυπουργού. Ο Παπανδρέου του στέλνει προς υπογραφή διάταγμα απομακρύνσεώς του Γαρουφαλια και αναλήψεως του υπουργείου Εθνικής Αμύνης από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Ο Κωνσταντίνος επιστρέφει το διάταγμα ανυπόγραφο. Και «συμβουλεύει» (ο Κωνσταντίνος τον Γεώργιο Παπανδρέου) να μην επιμείνει στην ανάληψη του υπουργείου Αμύνης... Ο Παπανδρέου απαντά:
«Ο Βασιλεύς συμβουλεύει. Αλλά η Κυβέρνησις αποφασίζει».
Στις 8 Ιουλίου ο βασιλιάς εξαπολύει από την Κέρκυρα την πρώτη επιστολή - λίβελλο προς τον πρωθυπουργό, τον οποίο κατηγορεί, μεταξύ των άλλων, ότι:
«...υποθάλπει επεμβάσεις προς επηρεασμόν της κρίσεως της στρατιωτικής δικαιοσύνης δια της ασκήσεως ψυχολογικής βίας, τόσον κατά των εκτελούντων διατεταγμένην υπηρεσίαν αξιωματικών όσον και κατά των μαρτύρων» (της υποθέσεως Ασπίδα).
Και η βασιλική επιστολή κατέληγε ως εξής:
«...Να σταματήσετε αμέσως πάσαν δραστηριότητα καταλυτικήν θεμελιωδών κανόνων λειτουργίας του πολιτεύματος».
Το δημοκρατικό πολίτευμα το κατέλυε ο Γεώργιος Παπανδρέου και το υπεράσπιζε ο Κωνσταντίνος!...
Η απάντηση του Παπανδρέου ήταν ένα μάθημα συνταγματικού δικαίου. Εκφράζοντας κατάπληξη για τη βασιλική άρνηση ν' αναλάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός το υπουργείο Αμύνης παρατηρούσε:
«Καθώς εκ των ανωτέρω συνάγεται, υφίσταται πράγματι θέμα λειτουργίας του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Εις την λαοπρόβλητον κυβέρνησιν ανήκει η πλήρης εξουσία εις όλους τους τομείς του κράτους. Δεν αποτελεί το υπουργείον Εθνικής Αμύνης στεγανόν διαμέρισμα, εξαιρούμενον της εξουσίας της κυβερνήσεως. . . Συμφώνως προς το πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας ο βασιλεύς βασιλεύει και ο λαός κυβερνά δια της νομίμου κυβερνήσεώς του. Ο βασιλεύς συμβουλεύει, αλλά η κυβέρνησις αποφασίζει. Εν τούτοις, από την τελευταίαν διπλήν άρνησιν υμών συνάγεται ότι δεν συμφωνείτε με αυτήν την έννοιαν του πολιτεύματος. Διεκδικείτε το δικαίωμα όπως ορίζετε υμείς και τον υπουργόν Εθνικής Αμύνης και την ηγεσίαν των ενόπλων δυνάμεων, έστω και κατ' αντίθεσιν προς την απόφασιν της υπευθύνου κυβερνήσεως. Αλλά τούτο δεν είναι σύμφωνον προς το πολίτευμα...».
Η δεύτερη επιστολή του βασιλιά (10 Ιουλίου) υπερέβαινε σε προκλητικότητα ύφους την πρώτη:
«...Αποδοκιμάζω τας ενεργείας σας... Υπό τοιαύτην ατμόσφαιραν δεν τολμώ να αισιοδοξήσω ότι δύναται ν' αποβή εποικοδομητική η συνεργασία μας... Δεν πρόκειται να ωφεληθήτε εκ της τεχνητής και δια τελείως σαθρών μέσων δημιουργίας κλίματος στρεφομένου κατ' έμού...».
Ως προς το κρίσιμο θέμα του υπουργείου Αμύνης ο Κωνσταντίνος ήταν ανένδοτος... Δεν επέτρεπε στον πρωθυπουργό να το αναλάβει. Και όχι μόνο αυτό. Διατύπωσε τον υπαινιγμό ότι ο Παπανδρέου ήθελε να αναλάβει το υπουργείο Αμύνης για να συγκαλύψει τον Ασπίδα και την δήθεν ανάμιξη του γιου του.
Με υψηλό αίσθημα αξιοπρέπειας, που ζωντάνευε τον Χαρίλαο Τρικούπη και τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις καλύτερες στιγμές τους, ο Γεώργιος Παπανδρέου απάντησε στο βασιλιά:
«Αρνούμενος να υπογράψετε το διάταγμα καθιερώνετε την αρχήν ότι δύναμαι να είμαι πρωθυπουργός, αλλά όχι και υπουργός ωρισμένου υπουργείου, θα είμαι επομένως πρωθυπουργός υπό απαγόρευσιν... Πολιτικός ανήρ, ο οποίος θα έδέχετο τοιούτον εξευτελισμόν θα καθίστατο άξιος περιφρονήσεως υπό του λαού... Έχει διατυπωθεί ο υπαινιγμός ότι τάχα η εμμονή μου εις την ανάληψιν του υπουργείου Εθνικής Αμύνης αποσκοπεί εις την συγκάλυψιν των ενόχων... Αλλά ο υπαινιγμός (Σ.Σ. του βασιλιά) είναι και άθλιος και ασύστατος. Διατί προς αυτόν τον σκοπόν θα ήτο απαραίτητον ν' αναλάβω αυτοπροσώπως το υπουργείον και διατί ο σκοπός, εάν επρόκειτο να υπάρξει, δεν θα ηδύνατο να επετευχθή καθ' όμοιον ή κατά μείζονα λόγον από φίλον υπουργόν της εμπιστοσύνης μου, ο οποίος θα ανελάμβανε το υπουργείον;... Άλλος είναι ο λόγος της εμμονής μου. Είναι η υπεράσπισις της προσωπικής μου τιμής και της τιμής της δημοκρατίας. Δύναμαι να παύσω να είμαι πρωθυπουργός. Δεν αποτελεί τούτο ούτε ηθικήν, ούτε πολιτικήν μείωσιν. Αλλά δεν δέχομαι να είμαι εξηυτελισμένος πρωθυπουργός. Και, αυτός είναι ο λόγος διά τον οποίον εμμένω εις τας αποφάσεις μου».
Η αλληλογραφία βασιλιά - πρωθυπουργού αποτελείται από τρεις επιστολές του Κωνσταντίνου και από δυο του Παπανδρέου. (Στη δεύτερη επιστολή του βασιλιά δεν δόθηκε απάντηση, γιατί μεσολάβησε συνάντηση τους στην Κέρκυρα). Παραμένει άγνωστος ο συντάκτης των βασιλικών επιστολών - λιβέλλων. Κατά μια εκδοχή, τις συνέταξε ο μετέπειτα πρωθυπουργός της Χούντας Κωνσταντίνος Κόλλιας. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, συντάκτης των επιστολών ήταν ο Κ. Χοϊδάς. Δεν έχουμε όμως στοιχεία που να διαφωτίζουν το σημείο αυτό.
Από το βιβλίο του Γιάννη Κάτρη
"Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα"
εκδ. Παπαζήση, 1974
(φωτογραφία: mikrasiateskeratsiniou.blogspot.com)
Για την περιπέτεια αυτού του βιβλίου, του συγγραφέα και του εκδότη του, διαβάζετε στην Βιβλιονέτ, του ΕΚΕΒΙ:
Στις 2 Φεβρουαρίου 1976, κι ενώ έχει επέλθει η Μεταπολίτευση, ο Γιάννης Κάτρης και ο εκδότης του, Βίκτωρ Παπαζήσης, θα δικαστούν στο Α΄ Τριμελές Πλημμελειοδικείο για "περιύβριση Αρχής", επειδή στο βιβλίο καταγγέλλονται τα βασανιστήρια και οι βασανιστές της Γενικής Ασφάλειας στη διάρκεια της δικτατορίας. Η σχετική διαδικασία ανακινήθηκε από τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως Σόλωνα Γκίκα. Μαζί με τη δίωξη των υπευθύνων, συγγραφέα και εκδότη, θα ζητηθεί και η κατάσχεση του βιβλίου διότι υπάρχει "κίνδυνος" να δημιουργηθούν για το Αστυνομικό Σώμα "εσφαλμέναι και βλαπτικαί εντυπώσεις"! Μάρτυρες κατηγορίας θα καταθέσουν οι βασανιστές και φύλακες της Χούντας Καραπαναγιώτης, Μπάμπαλης, Λάμπρου και άλλοι γνωστοί χαμαιλέοντες του Παπαδόπουλου και του Ιωαννίδη. Ο τίτλος του επόμενου δίτομου έργου του, "Ο προδομένος λαός - Το χρονικό μιας πενταετίας (1975-1980)", που εκδόθηκε το 1979, αποδίδει απόλυτα το πνεύμα της εποχής.
Ετικέτες ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 3
» Δημοσίευση σχολίου