<body><script type="text/javascript"> function setAttributeOnload(object, attribute, val) { if(window.addEventListener) { window.addEventListener('load', function(){ object[attribute] = val; }, false); } else { window.attachEvent('onload', function(){ object[attribute] = val; }); } } </script> <div id="navbar-iframe-container"></div> <script type="text/javascript" src="https://apis.google.com/js/platform.js"></script> <script type="text/javascript"> gapi.load("gapi.iframes:gapi.iframes.style.bubble", function() { if (gapi.iframes && gapi.iframes.getContext) { gapi.iframes.getContext().openChild({ url: 'https://www.blogger.com/navbar.g?targetBlogID\x3d88644137678078798\x26blogName\x3d%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1+%CF%83%CE%B5+%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AF\x26publishMode\x3dPUBLISH_MODE_BLOGSPOT\x26navbarType\x3dBLUE\x26layoutType\x3dCLASSIC\x26searchRoot\x3dhttps://allilografia.blogspot.com/search\x26blogLocale\x3del\x26v\x3d2\x26homepageUrl\x3dhttps://allilografia.blogspot.com/\x26vt\x3d-4543012661489340193', where: document.getElementById("navbar-iframe-container"), id: "navbar-iframe" }); } }); </script>

γράμμα σε χαρτί

"Στην τσέπη του παλτού σου παλιό σουσάμι, φλούδα φυστικιών και το τσαλακωμένο γράμμα μου." - Γιάννης Βαρβέρης
 

Στάθης Κουτσούνης: Το καρτέρεμα

26 Νοε 2012


Κάθε πρωί
την ίδια πάντα ώρα
καρτερώ τον ταχυδρόμο
κρύβομαι αθόρυβα στο θυρωρείο
αρπάζω τα γράμματα
και τρέχω στον κρυψώνα μου
ένα ένα τα ανοίγω
προσεκτικά και τα διαβάζω
εισβάλλω στις ζωές των άλλων
σκαλίζω τα απόρρητα
μα ούτε και σήμερα ήρθε γράμμα
με μυστικά-μολότοφ να διαμελίσουν
τον φόβο.


Από την συλλογή του Στάθη Κουτσούνη Έντομα στην Εντατική
Εκδόσεις: Μεταίχμιο, 2008

(πρωτότυπη φωτογραφία: zourtsa.gr)

Ετικέτες

ο Κωστής Παλαμάς προς τη Ναταλία Παύλου Μελά

15 Νοε 2012


Αθήνα 1 Απρίλη 1910
Eυγενεστάτη Κυρία

Δυο τρόποι στοχάζομαι πως είναι πρόσφοροι για να φέρη κανείς στη δημοσιότητα ένα φωτεινό κομμάτι μιας ψυχής, κάτι σαν τα γράμματα του αγαπημένου σας. Ή να τα μεταφέρη τα γράμματα τούτα στο δικό του το ύφος, στη δική του τη γλώσσα, να τα μετάφραση να πούμε, να τους δώση μια νέα μορφή, διατηρώντας όλη τους την ουσία, ή να τα βάλη στον τύπο αυτούσια, άγγιχτα, απαράλλαχτα, με θρησκευτική ακρίβεια και πίστη, μένοντας ελεύθερος να πλέξη απάνου σε κείνα όλους τους στοχασμούς που γεννούν, τα αισθήματα που εμπνέουν, τις εξηγήσεις και τα σχόλια που χρειάζονται. Ο πρώτος τρόπος θα μας έδινεν ένα έργο τέχνης, που θα μας συγκινούσε περισσότερο από την ομορφιά του, παρά από την αλήθεια του τη γυμνή και την αντικειμενική, όπως θα μας συγκινούσε ο δεύτερος τρόπος. Ο πρώτος τρόπος είναι πιο πολύ δουλειά ενός ποιητή εξ επαγγέλματος να πούμε (αν είναι επάγγελμα η ποίηση), ενός τεχνίτη της φαντασίας. Για το δεύτερο τρόπο μπορεί εξαίρετα να δουλέψη κι ο ποιητής κι ο μελετητής κι ο άνθρωπος της καρδιάς και κάθε ένας που ξέρει και που θέλει να μας μεταδώση κάτι τι. Στην περίσταση τη δική σας η γνώμη μου είναι πως ο τρόπος ο καλύτερος για να στήσετε κάπου ταιριαστά, μνημείον εσαεί, τη φυσιογνωμία του αγαπημένου σας, είναι να του δημοσιέψετε τα γράμματά του, άγγιχτα και απαραβίαστα, στη γλώσσα τους, όπως σας τα έστελνε. Έτσι θα μας δείξετε την ψυχή του και θα μας αναστήσετε την όψη του, σωστά και ειλικρινά. Το ότι είναι γραμμένα σε καθαρεύουσα θα καταλαβαίνετε κ' εσείς, όσο κι αν χτυπά στο νου σας το ψέμα της γλώσσας τούτης, πως δεν έχει να κάμη τίποτε το ζήτημα τούτο με το ζήτημά μας το γλωσσικό. Το κακό στέκεται στην αρχή της καθαρεύουσας, κι όχι στο τέτοιο ή τέτοιο της μεταχείρισμα από ανθρώπους που είτε από την αγωγή τους, είτε από άλλους λόγους, αυτή τη γλώσσα μεταχειριστήκανε και μεταχειρίζονται για να εκφράσουν τα διανοήματα και τα αισθήματά τους. Άλλο επιτήδευση στη γλώσσα —που αυτό μπορεί να είναι κακό— και άλλο επιτηδευμένη, έτσι από τη γραμματική της, γλώσσα που δε φταίει για τούτο ο άνθρωπος που τη μεταχειρίζεται και που δύνεται και μ' αυτή να παραστήση ό,τι θέλει και να μας συγκινήση. Οί δημοτικιστές χτυπάνε —καλά καλά— την καθαρεύουσα, και όχι τούτον ή εκείνο τον καθαρευουσιάνο. Έτσι πρέπει να νοείται το γλωσσικό μας το ζήτημα.

Τώρα για την άλλη σας την απορία που μου κάνετε την τιμή να με ρωτάτε, η γνώμη μου είναι:
Βέβαια, θα είτανε προτιμότερο, να τα γράφατε τα δικά σας τα λόγια, εκείνα που θα συντροφέψουν τα γράμματά Του, στη γλώσσα μας τη ζωντανή, τη δημοτική, αφού ο νους σας, σας λέει πως έχουμε δίκιο• νους και καρδιά δεν απέχουν τόσο πολύ όσο φαίνονται πως απέχουν, και θα βλέπατε μάλιστα πώς τα σύνορά τους είναι πολύ ανακατωμένα και πως το ένα στοιχείο βοηθά και συμπληρώνει το άλλο. Η αρμονία δε θα χαλούσε, γιατί τα δυο κείμενα θα μένανε πάντα χωρισμένα, και δεν θα ήταν το γλωσσικό εκείνο μέσ' από το ίδιο κοντύλι ανακάτωμα που πολλές φορές πειράζει την καλαισθησία. Θα ήτανε δυο όργανα διαφορετικά που θα συντελούσανε τα δυο στο παίξιμο του ίδιου μουσικού κομματιού, το καθένα με τη δική του νότα. Έπειτα θα δίνατε ένα σημαντικό παράδειγμα, που με το φύλο σας, με το οικογενειακό σας τα’ όνομα, με την κοινωνική σας περιωπή, με την ξεχωριστή σας ατομικότητα, θα βοηθούσε πολύ στην πρόοδο της Ιδέας. Όσο κι αν είναι η ανατροφή μας από το σχολείο και από την παράδοση του γραφτού μας λόγου άλλη, μα τη δημοτική μας τη γλώσσα, την έχουμε όλοι μας, γραμματισμένοι και αγράμματοι, μέσα στο αίμα μας, και με κάποια προσοχή και υπομονή και καλή θέληση, θα μπορούσατε ίσως, και με όλους σας τους δισταγμούς, να θαυματουργήσετε. Έχετε δε πολύ κοντά σας και το φωτεινό παράδειγμα του λαμπρού μας Ίδα. Αυτή είναι η γνώμη μου από την όψη της τη θεωρητική. Μα το συμπέρασμά μου ξέρετε ποιο είναι; Να μη διστάσετε μια στιγμή, και να γράφετε τη γλώσσα εκείνη που μάθατε, που ξέρετε και που τη φοβάστε λιγότερο από την άλλη, την καινούρια, την κάπως επαναστατική, όταν γράφεται. Γιατί το ζήτημα είναι να γράψετε με την καρδιά σας, ελεύτερα, και όχι από αναγκαστική, με το νου σας μονάχα, αναγνώριση, έστω και μιας αλήθειας. Το ζήτημά μας είναι πάντα σχετικό. Και στην περίσταση τη δική σας θα σας ήταν ίσως προτιμότερο να κάνετε τη δουλειά σας με το όργανο, που όσες και αν έχει ατέλειες, το έχετε συνηθισμένο στα χέρια σας, παρά με το ατελέστερο όργανο, που θα σας δυσκόλευε πολύ περισσότερο.

Ελπίζω πως η μνήμη και η αγάπη του άντρα σας θα σας οδηγήσουν πάντα σ' έναν ίσιο δρόμο. Δεν αμφιβάλλω πως το βιβλίο που του ετοιμάζετε θα είναι το πιο ταιριαστό του μνημόσυνο. Σε ό,τι δύναμαι ακόμα να σας χρησιμέψω, σας παρακαλώ να μη διστάσετε να με θυμηθήτε.

Με περισσή τιμή και χαιρετισμούς εγκάρδιους
Κ. Παλαμάς
3, Ασκληπιού


Από τη Νέα Εστία τχ. 1712
Μάιος 1999
(με την φιλολογική επιμέλεια του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου)

Ετικέτες

Ε.Μ. Φόρστερ: Ο δρόμος από τον Κολωνό

5 Νοε 2012


«Τι εννοεί; μα τι εννοεί επιτέλους;», ψιθύρισε αυτός βλέποντας το αμάξι να κατηφορίζει την πλαγιά. «Τι κακό έχει κάνει; Τι τρέχει, εδώ που τα λέμε; Οι ξενοδόχοι πάντα τσακώνονται μεταξύ τους: δεν είναι δική μας δουλειά». Έφαγε σιωπηλός ένα καλό δείπνο. Ο νους του στράφηκε στη συνέχεια αλλού, όταν ήρθε η αλληλογραφία του από το ταχυδρομείο.

«Αγαπητέ μου Έντουιν, σου γράφω με πολύ μεγάλο δισταγμό και ξέρω πως θα με πιστέψεις, όταν σου πω ότι δε γράφω από περιέργεια. Ζητώ μονάχα μια απάντηση σ' ένα απλό ερώτημα. Έχεις αρραβωνιαστεί τη μις Ράμπυ ναι ή όχι; Τα ήθη έχουν αλλάξει από τότε που ήμουν νέα. Παρ' όλα αυτά όμως, ένας αρραβώνας είναι πάντα αρραβώνας και θα 'πρεπε ν' αναγγέλεται αμέσως για να μη βρεθεί καμιά πλευρά εκτεθημένη. Αν και η υγεία σου έχει φθαρεί κι έχεις εγκαταλείψει το επάγγελμά σου, είσαι ακόμα σε θέση να προασπίσεις την οικογενειακή σου τιμή».

«Ξεμωράματα!», αναφώνησε ο συνταγματάρχης Λέυλαντ. Η γνωριμία του με τη μις Ράμπυ είχε ακονίσει την οξυδέρκειά του. Κατάλαβε αμέσως ότι το σημείο αυτό της επιστολής της αδελφής του δεν ήταν παρά μια αυτόματη συμβατικότητα. Η ανάγνωσή της δεν τον συγκίνησε παραπάνω απ' ό,τι τον είχε συγκινήσει η γραφή.

«Όσο για την υπηρέτρια που ανάφεραν οι Μπάννον, αυτή δεν είναι συνοδός — είναι στάχτη απλώς για τα μάτια του κόσμου. Δε λέω λέξη εναντίον τής μις Ράμπυ, της οποίας πάντα διαβάζουμε τα βιβλία. Οι άνθρωποι των γραμμάτων δεν είναι ποτέ πρακτικοί και πιστεύουμε πως αυτή δεν καταλαβαίνει. Μπορεί να μην τη θεωρώ τη σωστή γυναίκα για σένα, μα αυτή είναι άλλη υπόθεση.

«Τα μικρά μου, που όλα σε χαιρετούν (το ίδιο και ο Λάιονελ), είναι για την ώρα μια σκέτη χαρά. Το μόνο που μας ανησυχεί είναι το μέλλον, που θα πρέπει ν' αντιμετωπιστούν τα εξουθενωτικά έξοδα για την καλή τους ανατροφή.
Με αγάπη Νέλλη».

Πώς μπορούσε να τους εξηγήσει την ιδιαίτερη χάρη της σχέσης του με τη μις Ράμπυ; Ποτέ δεν είχε γίνει λόγος για γάμο και πιθανώς δε θα γινόταν ποτέ λόγος για αγάπη. Αν, αντί να συναντούνται συχνά, έφταναν στο σημείο να βλέπονται συνέχεια, θα ήταν σα σύντροφοι συνετοί, που είχαν την πείρα της ζωής κι όχι σαν εγωιστικοί εραστές, που λαχταρούν ένα απέραντο πάθος που δεν είχαν δικαίωμα να το απαιτούν ούτε τη δυνατότητα να προσφέρουν

Ε.M. Forster
μτφ: Νέλλη Ανδρικοπούλου


από το βιβλίο Ο δρόμος από τον Κολωνό
Εκδόσεις: Ερμείας, 1994


Ακόμα:
- o Edward Morgan Forster στο ταξιδεύοντας

Ετικέτες