ο Αθανάσιος Χριστόπουλος προς τον Αθανάσιο Ψαλίδα
Έλαβα το γράμμα σου το πρώτον και το δεύτερον και του μεν δευτέρου τες προσταγές όσον ημπορώ, θέλω τες ακολουθεί, συντρέχοντας τους φίλους εις τες υποθέσες του, το δε πρώτον αφού το ανέγνωσα, και κατάλαβα τον φιλόσοφον και απαραλόγιστον νουν σου, το πρόσφερα τον ευγενέστατόν μου αυθέντην. Το ανέγνωσε, το επαίνεσε, το εδέχθηκε, και με είπε να σ' αποκριθώ, ότι η πολίτικη κοινώς ομιλουμένη γλώσσα δεν είν' αυτή, οπού γράφει το Πατριαρχείον, αλλ' αυτή οπού εσύ γράφεις' δηλαδή έτσι λαλούν κοινώς οι πολίται, καθώς είναι γραμμένο το γράμμα σου' εγώ παρατηρώ, ότ' η πολίτικη γλώσσα δεν διαφέρει τίποτε εις την κλίσιν και σύνταξιν από την δική μας την ηπειρωτική, αλλά και από την μωραΐτικην εκτός μόνον εις μερικές λέξεις, ώστε ημπορούμεν να διαιρέσωμεν μεν την τωρινήν ρωμαίηκην γλώσσαν κάλλιστα εις στερεώτικην και νησιωτικήν, η οποία έχει κάποιες διαφορές και εις κλίσιν και εις σύνταξιν' εκείνα δε οπού φλυαρούν κάποιοι τερατολόγοι εις τον Λόγιόν τους Ερμήν είναι γραιάς μαντεύματα και γέρου παραμύθια και δεν τα δέχονται ούτε οι ευγενείς και σπουδαίοι του γένους μας, ούτε το πλήθος' μάλιστα εδώ ένας άρχοντας τους έκαμε και μιαν κωμωδίαν αξιόλογον, την οποίαν θα την τυπώσουν και τυπόντάς την, θέλω σε την στείλη και πεθαίνης από τα γέλια' άργησα να σε γράψω, διατί πρόσμενα να μ' έρθουν αυτά τα Λυρικά μου, να σε τα στείλω' (αύτά είναι γραμμένα με την κοινήν γλώσσαν, την λεγομένην φαναριώτικην, και παρατήρησε πόσο διαφέρουν τα πολίτικα από τα δικά μας' σχεδόν τίποτε)' το όνειρο δε, όπου εις αυτά ευρίσκεται, και η προπαίδεια της στιχουργικής είναι του σχολιαστού μου τέτοια είχα πολλά με τάχασαν όμως οι άνθρωποί μου' ρίχνοντάς τας εδώ κ' εκείθεν' και αυτά είναι απομεινάρια' τα έκαμα δε αυτά όλα δια να δείξω μόνον την αρμονίαν της γλώσσας μας κτλ. 'Ολες οι γνώμες και όλος ο νους οπού μ' έγραψες, όντα με την αλήθειαν σύμφωνα, αναμφίβολα είναι και μ' εμένα και εις όλα συμφωνούμε αλάθευτα.
Την γραμματικήν μου, όσο καί όπου συμφωνεί με την συνήθειαν, την δέχομαι, όπου δε όχι, την αποστρέφομαι και κακή τύχη δεν συμφωνεί εις πολλά, διατί όταν την έγραψα, αναγκάσθηκα να συμβιβάζω και την πρόληψιν με την αλήθειαν' όθεν λάβε κανόνα την κοινήν συνήθειαν και διόρθωνε την κλίσιν και σύνταξιν.
Είμαι περίεργος να ιδώ το πόνημά σου, οπού με γράφεις.
Αν θέλης, γράψε ένα γράμμα προς τον αυθέντην, παίρνοντας αφορμήν το ό,τι μ' είπε να σ' αποκριθώ' είναι ο άνδρας μέγας, σοφός, βαθύς και μεγαλοφυέστατος, και φιλομουσότατος, και φίλος των σπουδαίων.
Τα Λυρικά μου ήταν όλα απλογραμμένα, ήγουν χωρίς την στραβογραφίαν την Ελληνικήν, πλην με τα τύπωσαν, να κουρεύονται, καθώς τα βλέπεις' ας είναι' αγάλια και τούτο κατορθώνεται.
Τι άλλο να σε γράψω; άμποτε να μας χαροποιήση η ειρήνη.
Το προσφώνημα, οπού ευρίσκεται εις την αρχήν των λυρικών μου δεν ημπόρεσα να μάθω ακόμα τίνος είναι' ούτε τα τραγούδια τα είχα επιγραμμένα, οι μάταιοι με τα επέγραψαν.
Από τον 43ο τόμο ("Νεοελληνική Επιστολογραφία") της Βασικής Βιβλιοθήκης - εκδόσεις Ιωάννου Ν. Ζαχαρόπουλου, 1955 (copyright Αετός)
- Ο Αθανάσιος Χριστόπουλος (Καστοριά 1772-Ρουμανία 1847) ήταν Έλληνας λόγιος και ποιητής. Για το ποιητικό του έργο χαρακτηρίζεται «πρόδρομος» (μαζί με τον Ιωάννη Βηλαρά και τον Ρήγα Βελεστινλή) επειδή θεωρείται ότι άνοιξε νέους ποιητικούς δρόμους με την χρήση της δημοτικής γλώσσας. (el.wikipedia.org)
- Ο Διδάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Ψαλίδας (1767- 1829), δίδασκε με νέους τρόπους και με γλώσσα την άκρα δημοτική. Έβγαλε συντακτικό και λεξικό της λαϊκής γλώσσας, και ήταν υπέρ της κατάργησης της ορθογραφίας. Εισηγήθηκε την μετάφραση των αρχαίων κειμένων και εισήγαγε τη λατινική. Ο μαθητής του Ιωάννης Βηλαράς, το 1814, έβγαλε γραμματική της δημοτικής με τίτλο «η Ρομέηκη γλόσα» ήτοι «Μηκρή ορμήνια για τα γράματα και την ορθογραφήα της ρομέηκης γλόσας» και την αφιέρωσε στο δάσκαλό του Αθανάσιο Ψαλίδα.(www.vrellis.org)
Ετικέτες ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ 1
» Δημοσίευση σχολίου